پرتوهای یونساز علی الخصوص پرتو ایکس در تصویربرداری پزشکی و مشاهده اندام های درون بدن برای تشخیص و درمان بیماری نقش مهمی دارند. این پرتوها باعث تولید رادیکال آزاد در بدن هستند و این رادیکال ها نقش بسزایی در ایجاد بیماریهای مختلف دارند چرا که باعث اکسید کردن پروتئین و یا القای پراکسیداسیون لیپیدها می شوند. این تأثیرات میتوانند منجر به اختلال عملکرد سیستم خونساز و ایمنی گردند.
حساسیت سلول ها در مقابل اشعه متفاوت است. سلول های خونساز از حساس ترین سلول ها نسبت به اشعه هستند و آسیب زیادی میبینند. این آسیب ها می تواند به صورت کوتاه مدت و یا بلندمدت باشد. پرتوکاران افرادی هستند که به صورت بلند مدت در معرض دوز کم پرتوهای یونیزان هستند. هرچند مقدار دوز دریافتی کم باشد اما در بلند مدت با رعایت نکردن استانداردهای لازم، آسیب های بیولوژیکی آنها را تهدید می کند. ولی بر اساس یک نظریه، بدن، میزان کم پرتوگیری به مدت طولانی را بهتر تحمل می کند؛ زیرا با توجه به این که تعداد کمتری از سلول ها نیاز به ترمیم دارند ، بدن زمان لازم برای ترمیم سلول های تخریب شده را دارد.
تعداد سلول های خون در افراد سالم نسبتا ثابت است توسط بسیاری از عوامل از جمله خطرات شغلی تغییر می یابد. شمارش سلول های خونی می تواند به عنوان معیاری برای بررسی میزان آسیب اشعه یونیزان بر روی سیستم خون ساز بدن استفاده شود و نیز به عنوان یک شاخص بیولوژیکی مناسب برای بررسی آسیب های ناشی از اشعه مطرح باشد.
شمارش سلول های خون به عنوان آزمون غربالگری برای بیماری های مختلف خونی و همچنین غیر خونی به کار می رود؛ به هر حال این آزمایش ساده و ارزان، نقش مهمی در اهداف تشخیصی و پیش آگهی در دوره نهفتگی بیماری ها از جمله بیماری های مزمن دارد. اهمیت شمارش سلول در مطالعات متعددی در رابطه با اثرات تابش اشعه چه به صورت جزئی یا کلی در تعداد سلول های خون محیطی بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. برای مطالعه و بررسی اثرات مخرب پرتو ها بر سلول های خونی، آزمایش های متعددی برای شمارش سلول های خون به صورت مقایسه ای بین افراد سالم و پرتوکاران بخش های تصویربرداری صورت گرفته است.
طبق یافته های حاصل از آزمایشات، تعداد گلبول های سفید در پرتو کارن کمتر از افرادی بود که در تماس با اشعه نبودند. اما در مقایسه با سایر سلول های خونی مانند گلبول های قرمز و لنفوسیت ها تفاوت معنا داری دیده نمیشد که نشان می دهد پرتوکاران می توانند با رعایت استاندارد ها آسیب های سلولی را به حداقل برسانند.
در بین گلبول های سفید، آسیب پذیرترین آنها مونوسیت ها هستند. هرچند تصور بر این است که سلول های بیگانه خوار از مقاومت بیشتری در مقابل اشعه برخوردارند اما اینطور نیست.
با توجه به تاثیر پرتوهای یونیزان بر گلبول های سفید خون، لازم است که پرتوکاران در بازه های زمانی مشخص، آزمایش های CBC (شمارش سلولهای خونی) را انجام دهند و از میزان تغییرات و تاثیرات پرتوها بر بدنشان آگاه باشند. البته با رعایت استانداردها می توان این تاثیرات مخرب را به حداقل رساند.