عوامل زیان‌آور محیط کار در حوزه بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست (HSE) به مجموعه‌ای از خطرات و شرایطی اشاره دارد که می‌تواند سلامت و ایمنی کارکنان را تهدید کند. این عوامل ممکن است به دسته‌های مختلفی تقسیم شوند که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها پرداخته می‌شود:

عوامل فیزیکی

صدا: قرار گرفتن مداوم در معرض صداهای بلند می‌تواند به مشکلات شنوایی دائمی منجر شود.

ارتعاش: ارتعاشات ناشی از دستگاه‌ها و تجهیزات می‌تواند به مشکلات اسکلتی و عضلانی منجر شود.

اشعه: اشعه‌های یونیزه و غیر یونیزه می‌توانند به مشکلات جدی سلامتی از جمله سرطان منجر شوند.

نور: نور ضعیف یا خیره‌کننده می‌تواند به مشکلات بینایی منجر شود.

عوامل شیمیایی

گازها و بخارات: استنشاق گازهای سمی می‌تواند به مسمومیت و بیماری‌های تنفسی منجر شود.

گرد و غبار: گرد و غبارهای معلق در هوا می‌توانند مشکلات تنفسی و پوستی ایجاد کنند.

مواد شیمیایی: تماس با مواد شیمیایی می‌تواند به سوختگی‌های شیمیایی، حساسیت‌ها و بیماری‌های مزمن منجر شود.

عوامل بیولوژیکی

میکروارگانیسم‌ها: باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها می‌توانند بیماری‌های عفونی ایجاد کنند.

مواد آلرژی‌زا: مواد زیستی که موجب واکنش‌های آلرژیک می‌شوند.

عوامل ارگونومیکی

طراحی نادرست محیط کار: میز و صندلی‌های نامناسب می‌توانند به مشکلات اسکلتی و عضلانی منجر شوند.

حمل و نقل دستی بار: بلند کردن و جابجایی دستی بارهای سنگین می‌تواند به آسیب‌های اسکلتی و عضلانی منجر شود.

عوامل روانی

استرس شغلی: فشارهای کاری بالا و محیط‌های استرس‌زا می‌توانند به مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب منجر شوند.

فرسودگی شغلی: خستگی مفرط و عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی می‌تواند به کاهش بهره‌وری و مشکلات روانی منجر شود.

عوامل ایمنی

خطرات مکانیکی: دستگاه‌ها و ماشین‌آلات با قطعات متحرک می‌توانند باعث جراحات فیزیکی شوند.

خطرات الکتریکی: تماس با تجهیزات الکتریکی معیوب می‌تواند به شوک الکتریکی منجر شود.

سقوط و لغزش: سطوح لغزنده و ارتفاعات بدون محافظ می‌توانند باعث حوادث جدی شوند.

اقدامات پیشگیرانه

برای کاهش و کنترل عوامل زیان‌آور محیط کار، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:

ارزیابی ریسک: شناسایی و ارزیابی منظم خطرات.

آموزش و آموزش مجدد: آموزش کارکنان در زمینه‌های ایمنی و بهداشت.

استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE): استفاده از لباس‌ها و تجهیزات ایمنی.

بهبود شرایط کاری: بهبود طراحی و ارگونومی محیط کار.

نظارت و بازبینی: بازبینی و نظارت مستمر بر شرایط محیط کار.

با اجرای این اقدامات می‌توان محیط کاری ایمن‌تر و سالم‌تری برای کارکنان ایجاد کرد.