دستور-العمل-در-زمان-نیدل-استیک-شدن

نیدل‌استیک (به انگلیسی: Needlestick)که در گفتار پزشکی نیدل‌استیک شدن نامیده می‌شود یا زخم سر سوزن٬ در بین کارکنان جامعه پزشکی و سلامت و نیز سازمان‌های بیمه‌گر٬ به هرنوع سوراخ شدن پوست توسط سوزن یا شئ نوک تیز به صورت تصادفی و در هنگام مداخلات پزشکی یا پرستاری گفته می‌شود. زخم سر سوزن توسط یک سرنگ نو و استریل به‌خودی خود هیچ خطری را بدنبال ندارد. بزرگترین نگرانی زمانی بروز می‌کند که سوراخ شدن پوست توسط یک سرنگ استفاده‌شده و آلوده به خون بیمار باشد که در این میان بیشترین خطر برای ابتلا به ویروس هپاتیت بی(HBV)٬ هپاتیت سی(HCV) و اچ‌آی‌وی(HIV یاایدز) منجر به نگرانی خواهد شد.

ازاین بین میزان آلودگی با ویروس هپاتیت بی با بیشترین احتمال (حدود ۳۰ درصد) و ویروس ایدز با کمترین احتمال (حدود ۰/۸ درصد) قرار دارد و ویروس هپاتیت سی بااحتمال متوسط آلودگی (بین ۳ تا ۵ درصد) مابین این دو قرار می‌گیرد.

درصورت بروز زخم سوزن‌زدگی هنگام درمان بیمار سروپوزیتیو و با توجه به واکسیناسیون پرسنل پزشکی-بهداشتی علیه هپاتیت بی بیشترین تمرکز بر هپاتیت سی (با توجه به احتمال پایین ابتلا به ایدز) قرار می‌گیرد. در مرحلهٔ ابتدایی حادثه آزمایش کلی ابتلا به هپاتیت انجام می‌گیرد و درصورتی‌که سالم باشد پس از شش هفته(۴۰ روز) و در دومین مرحله آزمایش ویروس هپاتیت سی (HCV RNA) انجام می‌گیرد و در سومین مرحله پس از سه ماه(۹۰ روز) آزمایش همزمان ار.ان.ای ویروس (HCV RNA) و پادتن آن (HCV Antibody) انجام شده و در مرحله چهارم یا پایانی و پس از شش ماه تنها آزمایش پادتن (HCV Antibody) انجام می‌پذیرد تا شخص اطمینان یابد که آلوده نشده است.

پیش‌گیری

گام‌های پیشگیرانه در سطح‌های مختلف شامل کاهش یا حذف استفاده از وسایل نوک تیز و برنده تا آنجاکه ممکن است٬ مهندسی کنترل٬ کنترل‌های اداری از جمله آموزش و ارائه منبع کافی٬ استفاده از ابزار (بجای انگشتان دست) و دوری‌جستن از دست به دست کردن ابزار نوک تیز و برنده و احتیاط به‌ویژه برداشتن و گذاشتن درپوش سوزن در سرنگ که یکی از مهم‌ترین دلیل‌های زخم سر سوزن است. خط مشی های بهداشتی و استاندارد عملکرد در مورد برداشتن و گذاشتن درپوش سرنگ‌ها همواره بهترین و ایمن‌ترین روش را پیش روی پرسنل قرار می‌دهد. در تمام بخش‌های بیمارستانی و سلامت و بهداشت سیفتی باکس و ظروف جمع‌آوری پسماندهای تیز و برنده مانند سوزن و … باید قرار داده شده و پرسنل موظف به قرار دادن همه ابزار تیز و برنده دورانداختنی در این جعبه‌ها شده‌اند. جعبه ها بنا به منبع‌های مالی مرکز درمانی یا از جنس پلاستیک درجه یک یا فلزی و با محل ویژه جهت قلاب کردن سوزن از سرنگ جهت جدانمودن آن هستند.

در بیشتر کشورهای پیشرفته جابجایی و حرکت پرسنل پزشکی-بهداشتی با سرنگ بدون درپوش جرم محسوب شده و مستوجب جزاهای سنگین اداری می‌باشد.