استاندارد های مدیریت زیست محیطی روشهای عمومی را برای مدیریت یک سازمان با توجه به مسئولیت اجتماعی و قانونی آن در قبال محیط زیست بیان می کند که طی آن سازمان کمترین آسیب را به محیط زیست وارد نماید بطوریکه اصول توسعه پایدار در فعالیت های سازمان لحاظ شود. معروف ترین استاندارد مدیریت زیست محیطی استاندارد ISO 14001 می باشد که بوسیله کمیته ۲۰۷ سازمان جهانی استاندارد ISO  تدوین شده است.

استاندارد ایزو 14001 یا سیستم مدیریت زیست محیطی از استاندارد های محبوب سازمان بین المللی ایزو است که پس از استاندارد 9001 در بسیاری از سازمان ها استقرار یافته است.

این استاندارد که الزاماتی را برای حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از آسیب رساندن آلاینده های شرکت ها به محیط دارد، می تواند در تمام سازمان ها، چه تولیدی و چه خدماتی استقرار یابد.

این استاندارد همچنین می تواند پوشش دهنده بسیار خوبی به قوانین و مقررات دولتی درحوزه محیط زیست باشد، چرا که الزامات این استاندارد فراتر از قوانین و استانداردهای ملی است.

استاندارد ایزو 14001 در سال 2015 در راستای همسوتر شدن با استاندارد ایزو 9001:2015  تغییر ورژن یافت و سازمان ها از این پس باید ISO 14001:2015 را دریافت نمایند.

الزامات کلی استاندارد ایزو 14001 بر شناسایی عوامل آلوده گننده یا بقول استاندارد جنبه های زیست محیطی است. جنبه ها می تواند در هر عاملی که می تواند تاثیر بر محیط زیست بگذارد وجود داشته باشد که تاثیر جنبه را پیامد می نامند.

به عنوان مثال نشر در هوا، رها سازی در آب و استفاده از منابع طبیعی، نمونه ای از جنبه است اما پیامد نشر در هوا مرگ پرندگان می شود، پیامد رها سازی در آب مرگ آبزیان، اثرات سوء بر انسان ها و تخریب سفره های زیرزمینی است. پس همانطور که مشاهده نمودید هر جنبه می تواند دارای چندین پیامد باشد.

سازمان هایی که استاندارد ایزو 14001 را اجرا و پیاده سازی می نمایند باید جنبه ها و پیامدهای سازمانشان را شناسایی و اندازه گیری نمایند. اندازه گیری عوامل آلاینده مانند گازهای خروجی، پساب ها و … نیز در زمره الزامات ایزو 14001 می باشد.

الزام دیگری که مهم می باشد شناسایی قوانین و مقررات ملی و الزام شده هر صنعتی می باشد که سازمان باید آن ها را شناسایی کرده و نحوه اجرای آن ها را نیز اثبات نماید.

مزایای استاندارد های مدیریت محیط زیست EMS و ISO 14001

پیاده کردن استاندارد مدیریت زیست محیطی و اخذ گواهینامه ISO14001 برای سازمانها مزایایی به شرح ذیل دارد:

  –  ساماندهی محیط کار وجلوگیری از آلودگی آن

 –   ایجاد ارتباط بهتر با نهاد های قانونی و رعایت مقررات و قوانین زیست محیطی

 –   کاهش هزینه ها به علت مدیریت منابع

 –   پیشگیری از آلودگی محیط زیست در سراسر چرخه حیات محصول

 –   حفظ منابع طبیعی

 –   ایمنی و بهداشت

 –   مدیریت پسماندها

 –   کاهش مصرف منابع

    بازیافت   –

    توسعه پایدار  –

–  اثبات تعهد سازمان به مسئولیت اجتماعی

الزامات استانداردهای مدیریت زیست محیطی EMS از جمله ایزو ۱۴۰۰۱ شامل موارد ذیل است:

   – شناسایی نیازمندی های قانونی

   – شناسایی ریسک ها، جنبه ها، اثرات و خسارت های زیست محیطی

   – ارزیابی و مستندسازی موارد محیط زیستی

   – ارزیابی عملکرد در برابر استاندارد ها و قوانین و استانداردهای درون سازمانی

  – روشهای اجرایی و رویه های زیست محیطی

   – شناسایی خط مشی ها و روش های اجرایی مربوط به مسائل زیست محیطی در مورد پرسنل، پیمانکاران و خریدها

   – بازخور بررسی مشکلات قبلی زیست محیطی

منبع:

           2015 ,ISO 14004, Environmental management systems