چکیده
زمينه: ايمني يك روند روبه تكامل است كه تا كنون، دگرگوني هاي گوناگون را پشت سر گذاشته است. نحستين تجربه هاي ايمني در اوايل سده ي نوزده در صنايع، باعث توجه به اصول مهندسي و طراحي حفاظ ها، آموزش كاركنان (كلاسهاي آموزشي، آموزش فردي، پوسترهاي ايمني و … ) و التزام به اجرا شد. فرهنگ ايمني و بهداشت عاملي است كه به موجب آن كليه كاركنان اعم از مدير تا كارگران متعهد مي شوند كه سهم عمده اي در ايمني خود و همكارانشان داشته باشند.هدف از مطالعه حاضر بررسي ارتباط فرهنگ ايمني و آموزشهاي ايمني و بهداشت حرفه اي در كارگران يك واحد توليدي مي باشد.
مواد و روش ها: تعداد نمونه هاي پژوهش حاضر 300 نفر بود كه به طور تصادفي در يكي از صنايع ريخته گري انتخاب شدند و براي بررسي ميزان تاثير آموزشها به طور تصادفي به دو گروه مورد (150 نفر) و شاهد (150 نفر) انتخاب شدند .
مقدمه و بيان مسئله
از همان آغاز بشر به اين فكر بوده كه در انجام هر كاري، جنبه ايمني آن را مورد مطالعه قرار داده و از اتفاقاتي كه منجر به كاهش ميزان محصول يا نتيجه كار و پايين آمدن كيفيت آن و هدر رفتن نيرو و تلاش هاي فراوان صرف شده براي انجام كار ميگردند جلوگيري نمايد. با توجه به اينكه مهمترين و اساسي ترين راه افزايش و تداوم رفتارهاي ايمني در محيط هاي كاري، آموزش كارگران در زمينه ايمني و بهداشت كار مي باشد و موفقيت برنامه هاي آموزش ايمني و بهداشت كار بستگي به آگاهي و درك يكساني از نيازهاي كارگران دارد، تعيين نيازها به صورت يكسان، نيازمند طراحي دقيق با توجه به منابع و ارزشيابي هاي مداوم مي باشد. مفهوم فرهنگ ايمني بعد از حادثه چرنوبيل رايج شد و اولين كاربرد اداري آن در گزارش حادثه چرنوبيل كه سال 1986 توسط IAEA منتشر شده است.
روش بررسي
پژوهش حاضر از نوع مداخله اي بوده و جامعه مورد مطالعه 300 نفر از كارگران خط توليد يكي از شركت هاي ريخته گري مستقر در شمال غرب كشور مي باشد. حين برگزاري كلاسهاي آموزشي خطاي انساني مانند ترك محل كاري بدون هماهنگي با مسئول مستقيم به نفرات آموزش داده شد و اشاره شد كه در اثر عدم رعايت قوانين و مقررات حوادث به وقوع مي پيوندند. .به منظور بررسي تاثير زمان و نقش مديريت بر وضعيت رفتارهاي نا ايمن كارگران پس از برگزاري دوره هاي آموزشي نيز رفتارهاي كارگران مورد پايش قرار گرفت.
يافته هاي پژوهش و جداول
در خصوص بررسي ميزان تاثير مداخله آموزشي بر متغير خطاي انساني ترك بي مورد ايستگاه كاري نتايج مطالعه در جدول ذيل براي گروه مورد و شاهد نشان داده شده است. بين دو گروه تفاوت آماري هست (001.0 < p)
بحث و نتيجه گيري
به طور كلي مي توان گفت كه در محيط هاي كاري، اگر تعداد رفتارهاي ايمن بيشتر از رفتارهاي غير ايمن باشد آمار حوادث، خطاهاي انساني و آسيبهاي ناشي از كار و هزينه هاي مرتبط با آن كاهش يافته و اثربخشي پژوهش حاضر نيز در اين راستا موفقيت آميز خواهد بود. از آنجائيكه مطالعه حاضر اولين تحقيق در زمينه بررسي تاثير آموزش HSE در كاهش خطاهاي انساني و حوادث در صنعت ريخته گري بوده وليكن تاثير اختلالات اسكلتي عظلاني(MSDs (بر ميزان وقوع خطاهاي انساني را بررسي نمي كند لذا در قدم بعدي مطالعه تاثير اختلالات اسكلتي-عضلاني در كارگران صنايع ريخته گري بر ميزان وقوع حطاهاي انساني منجر به حادثه مي باشد. با توجه به تاثير مثبت مداخلات پيشنهاد ميگردد براي رسيدن به تغيير رفتار دائمي و فرهنگ ايمني پايدار، الگوهايي كه در آنها از تئوري-هاي مختلف روانشناسي، علوم اجتماعي و آموزش بهداشت استفاده شده است مدنظر قرار گيرند و رفتارهاي كارگران به طورسيستماتيك با استفاده از ابزار و وسايل مناسب مورد پايش قرار گيرد.
منابع
١ .عدل، ج. ايمني كار و كنترل خطرات و بيماري هاي ناشي از كار، كتاب جامع بهداشت عمومي، فصل 5 ،گفتار 2
٢ .سنايي نسب ، ه . ارديبهشت ماه 1388 ، تاثير آموزش ايمني مبتني بر فرآيندهاي الگوي پرسيد – پروسيد بر ارتقاء و تداوم رفتارهاي ايمن كارگران
٣ .عليزاده، ر. 1384 ،بررسي فرهنگ ايمني و تاثير مداخله آموزشي با استفاده از مدل بزنف در ارتقاء آن در كاركنان خط توليد شركت كيميا از مجتمع پتروشيمي بندر امام شهرستان ماهشهر در سال 1384
