آلودگی صوتی یکی از مهم ترین عوامل فیزیکی زیان آور در محیط های کاری در کشور های توسعه یافته و در حال توسعه محسوب می شود. در سال های اخیر آلودگی صوتی یکی از عوامل موثر بر کیفیت زندگی انسان ها در سراسر جهان به شمار می آید.

صدا به شکل فیزیکی می تواند بر کل بدن از جمله دستگاه شنوایی تاثیر مخربی داشته باشد. اثر صدا بر انسان از چند جنبه قابل توجه است:

• آسیب دستگاه شنوایی
• تداخل با مکالمه و آثار ثانوی آن مانند اختلال در درک علائم
• اثر بر سیستم تعادلی که شامل گیجی، تهوع و اختلال در راه رفتن می شود.
• ناراحتی اجتماعی و آسیب به روابط اجتماعی زمانی که افت شنوایی به ناحیه مکالمه سرایت کرده باشد.
• اثر روی الکترولیت ها؛ دارای اثر محدود کننده روی نگهداری سدیم در ادرار (مواجهه با صدا در تطابق بدن با گرما نقش منفی دارد)
• آثار روانی مانند هیجان و تحریک پذیری و اختلالات روانی (طبق تحقیقات افرادی که با صدا مواجهه دارند بیشتر به اختلالات روانی دچار می شوند.)
• اثرات فیزیولوژیک عمومی مانند تحریکات عصبی، افزایش ضربان قلب، فشار خون، مصرف اکسیژن و تعداد تنفس (این عوارض برای کسانی که دارای بیماری قلب و عروق هستند و همچنین زنان باردار بسیار خطرناک است.)
• آثار جانبی مانند افزایش ریسک حوادث و کاهش راندمان کار

اثر ذهنی صدا چیست؟

برای همه افراد چه در محیط کار و چه در اجنماع صدا اثر ذهنی یکسانی ندارد و بر افراد مختلف آثار روانی مختلفی می گذارد؛ بنابراین ممکن است یک صدای واحد برای برخی افراد قابل تحمل و برای برخی آزار دهنده باشد.

مهم ترین اثر صدا بر سلامتی، صدمه به دستگاه شنوایی است. دستگاه شنوایی انسان شامل سه قسمت عمده است: گوش خارجی، میانی و داخلی.

گوش خارجی شامل لاله ی گوش و مجراست. مجرا صوت را به سمت پرده صماخ هدایت کرده و از آسیب پرده صماخ جلوگیری می کند. گوش میانی که شامل پرده صماخ است وظیفه انتقال صوت را دارد. گوش داخلی شامل حلزون بوده و در مجاورت آن اندام تعادلی قرار دارد. این مجرای استخوانی با سه کانال، حاوی مایع آندولنف بوده و گیرنده های دستگاه شنوایی در آن قرار دارد. طیف فرکانس درک شدنی برای انسان محدوده ای از  16 تا 20 هزار هرتز است.

صدمات صوتی به دستگاه شنوایی به این صورت است: افت شنوایی ناشی از صدا ¹ (افت موقت شنوایی² و افت دائم شنوایی³)، وزوز گوش⁴ و ضربه صوتی.

افت موقت آستانه ی شنوایی زمانی اتفاق می افتد که فرد به طور اتفاقی یا به صورت غیرشغلی با امواج صوتی بیشتر از 65 دسی بل مواجهه داشته باشد. در این عارضه، شخص احساس سنگینی و کیپی در گوش دارد. این آسیب به طور موقت بوده و پس از قطع مواجهه با صدا، عمدتا پس از گذشت چند ساعت بهبود پیدا می کند.

اگر مواجهه با صدا تکرار شود و به صورت دائمی درآید افت موقت به افت دائم شنوایی تبدیل خواهد شد. در واقع افت موقت در اثر خستگی دستگاه شنوایی بوده اما افت دائم به دلیل تخریب سلول های مژک دار اندام کرتی⁵ ایجاد خواهد شد و اغلب بهبودی به دنبال ندارد. جهت مشخص کردن مقدار واقعی PTS ³، فرد را صبح روز بعد از کار جهت شنوایی سنجی هدایت حاضر می کنند.

افت شنوایی دائم در اثر صدا، عمدتا از فرکانس 4 هزار هرتز شروع می گردد و میزان آن به عوامل مختلفی (محیطی و فردی) از جمله سن، سابقه کار، نژاد، تغذیه،بیماری ها، مسمومیت با اکسید کربن، جیوه، فسفر، سرب و برخی داروها مانند جنتمایسین،سالیسیلات نیز بستگی دارد.

عوامل محیطی موثر بر افت شنوایی شامل نوع صدا، تراز فشار صوت و مدت مواجهه ی روزانه فرد است.

1. Noise Induced Hearing loss (NIHL)
2. Temporary Threshold Shift (TTS)
3. Permanent Threshold Shift (PTS)
4. Tinitus
5. Chorti Organ