انجمن ملی سلامت: “ورزش نه تنها به مقاومت بدن در برابر عفونتهای ویروسی و باکتریایی ساده کمک می کند، بلکه شانس شما را برای ابتلا به بیماری های قلبی ، پوکی استخوان و سرطان کاهش می دهد.” نقل قول بالا در مورد سیستم ایمنی ، از مقاله ی عالی انجمن ملی سلامت در مورد تاثیر ورزش بر سیستم ایمنی بدن می باشد .داشتن یک بدن سالم تضمین کننده یک زندگی شاد و دلپذیر است. سیستم ایمنی بدن بهطور مرتب با عوامل بیماریزا مبارزه کرده و آنها از بین میبرد. ورزش کردن یکی از بهترین راهها برای تقویت بدن است. تحقیقات ثابت کرده است که ورزش میتواند بر روی عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز موثر باشد. در این شرایط بدن انسان در مقابل انواع بیماریها مقاوم میشود و به خوبی تقویت خواهد شد. برای اینکه بتوانیم «راه های تقویت سیستم ایمنی» بدن را با گامهای درستی طی کنیم لازم است یک برنامه حاوی تغذیهی متعادل، خواب مناسب و کنترل استرس را در پیش بگیریم. حقیقت برای عموم مردم روشن است که ورزش کردن برای مقابله با بیماری های جسمی یک روش بسیار مناسب و سودمند است. ورزش علاوه بر تاثیر جسمی، تاثیرات روحی و شناختی در انسان دارد. همچنین در اجتماعی شدن انسان ها و کودکان نیز تاثیر بسزایی دارد. این مقاله با روش مروری کتابخانه ای و با کمک اینترنت تهیه شده که هدف آن ،بررسی جایگاه ورزش در دین اسلام و بررسی فواید ورزش بر جسم و روان انسان و همچنین افزایش ایمنی بدن است. تاثیر ورزش بر جسم عبارت است از افزایش سرعت انتشار اکسیژن و در نتیجه کارایی بهتر ریه ها و افزایش گنجایش آنها می شود. افزایش متابولیسم «سوخت و ساز بدن» به هضم و جذب غذا و دفع سموم بدن کمک می کند. علاوه بر فواید جسمی، ورزش در درمان افسردگی نیز موثر است، ورزش باعث شادابی و نشاط می گردد که افسردگی را کاهش می دهد. در زمینه ی شناختی نیز مطالعات نشان می دهد که فرایند تمرین بدنی پیشرفت روانشناختی کوتاه مدت و دراز مدتی را در احساس تندرستی ایجاد می کند.
- مقدمه
ورزش فواید سلامتی ثابت شده زیادی دارد، از کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی گرفته تا بهبود خلق و خو و حتی افزایش سیستم ایمنی بدن. ورزش از بسیاری جهات به سیستم ایمنی بدن شما کمک کرده و میتواند به مبارزه با عفونتها کمک کند .فعالیت بدنی کافی میتواند جریان خون را افزایش دهد، به پاکسازی باکتریها از مجاری تنفسی شما کمک کند، باعث افزایش مختصری در دمای بدن شود، آنتی بادیها را برای کمک به مبارزه با عفونت تقویت کند و هورمونهای استرس را کاهش دهد .ورزش منظم التهاب را کاهش میدهد و به سیستم ایمنی اجازه میدهد عملکرد بهتری داشته باشد. در حالی که التهاب حاد در پاسخ به آسیب بخشی از یک سیستم ایمنی سالم است، التهاب مزمن میتواند سیستم ایمنی را کاهش دهد. در طول سالها دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که افرادی که تناسب اندام و فعالیت بدنی دارند، عفونت دستگاه تنفسی آنها نیز کمتر است .
به نظر میرسد افرادی که حداقل 150 دقیقه فعالیت متوسط یا 75 دقیقه فعالیت شدید در هفته داشتهاند، بیشترین مقابله را در برابر بیماریها دارند. حتی کسانی که کمتر از آن ورزش میکردند، نسبت به کسانی که اصلاً ورزش نمیکردند، در برابر بیماریها مقاومتر هستند. محققان بر این باورند که ورزش ممکن است به مبارزه با باکتریهای عفونی و ویروسها، برای مثال ،با افزایش گردش سلولهای ایمنی در خون شما کمک کند .آیا ورزش منظم به سیستم ایمنی بدن کمک میکند؟ پاسخ مثبت است. ورزش از راههای مختلف به بدن کمک میکند و تقویت سیستم ایمنی تنها یکی از این موارد است. اما در مورد این موضوع یک نکته بسیار مهم وجود دارد؛ دفعات، مدت و شدت تمرینات مهم است. تحقیقات نشان میدهند وقتی که نوبت به تقویت سیستم ایمنی میرسد، ورزش با شدت متوسط بهترین است. به طور کلی ورزش با شدت متوسط تا شدید به مدت 60 دقیقه یا کمتر برای تقویت سیستم ایمنی مفید است. اگر به شکل منظم و روزانه این کار را انجام دهید، سیستم ایمنی و متابولیک با تکیه بر دستاوردهای قبلی تقویت میشود. از سوی دیگر، تمرین طولانیمدت با شدت بالا )به ویژه بدون استراحت مناسب بین جلسات( میتواند سیستم ایمنی بدن شما را سرکوب کند. اگر یک ورزشکار رقابتی هستید یا در حال تمرین برای مسابقات استقامتی مانند ماراتن هستید، مراقب باشید تا زمان بهبود کافی به بدن خود بدهید.
به طرو کلی در دنیای ماشینی امروز که تحرک و فعالیت کافی اندام های بدن کاهش یافته است؛ نیاز به ورزش و نرمش، بیشتر احساس می شود؛ تا عضلات به کار انداخته شوند و توانایی خود را در طول عمر حفظ کنند. اما ورزش زمانی تاثیرات عمیق در انسان خواهد داشت؛ که در آن واحد، تاثیرات روحی نیز ایجاد کند؛ به عبارتی، هم جسم را قوی کند و هم عقل را در واقع ،ورزش پیکار با سستی و پستی است و ورزشکار ورزیده، کسی است که صاحب قوای بدنی و سجایای اخلاقی باشد. در این مقاله به بررسی نقش ورزش بر سلامتی جسم و روان کودک پرداخته می شود.
امروزه ورزش به عنوان تاثیرگذارترین عامل اجتماعی جهت ایجاد غرور ملی و افزایش سلامت و شادابی جامعه از سوی تمامی کشورها پذیرفته شده و دولت مردان دنیا سعی دارند جدای از توجه به ابعاد شادی بخش، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آن از حضور مردم در ورزش جهت افزایش سلامت روحی روانی جامعه بهره ببرند.
البته توجه به این مساله در شهرهای بزرگ و یا کشورهای در حال توسعه مشکل عمده تری دارد، شلوغی، فقر، ترافیک، آلودگی هوا، کمبود امکانات ورزشی و تفریحی و فضای لازم، مشکلاتی است که بسیاری از شهرهای بزرگ در خود دارا می باشند. از طرفی تغییر الگوی غذایی، عدم انجام کارهای بدنی لازم، وقت گذرانی های های غیر قابل تحرک همچون دیدن تلویزیون، کار با کامپیوتر و راحت طلبی های غیر ضروری منجر به معضل فوق شده است که مردم هر چند در فعالیت های روزانه خود غرقند و به قول خودشان وقت برای سر خاراندن ندارند اما همگی به نحوی از یک نوع بی حرکتی پنهان و عوارض ناشی از آن رنج می برند که اقدامات موثر بهداشت عمومی به صورت فوری برای ترویج انجام ورزش و فعالیت بدنی و بهبود بهداشت عمومی جامعه ،در سراسر جهان و کشور مورد نیاز است.
در واقع فعالیت بدنی منظم و ورزش برای جامعه اعم از زن و مرد فواید جسمی و روحی بسیاری داشته و نقش مهمی در افزایش بهداشت عمومی و سلامت جامعه خواهد داشت و از طرفی تمرین های منظم بدنی به کودکان و نوجوانان کمک می کند تا استخوان ها و عضلات و مفاصل سالمی داشته باشند و اندازه وزن با قد و بدنشان تنظیم شده و چربی بدنشان کم گردد این امر در ایجاد هماهنگی و تنظیم تصمیمات ذهنی و حرکتی نقش موثری دارد و همین افزایش قدرت فراگیری و انجام درست کار به پیشگیری بسیاری از بیماریها و همچنین تنظیم اضطرابها و کاهش افسردگی کمک قابل توجهی می کند.
۲. تعریف ورزش
ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند. این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند )کوشافر، ۱۳۸۱، ص ۵۸ (. در جوامع اسلامی با توجه به این که کلیه سیاست گذاری ها در خدمت مکتب می باشد، تربیت بدنی نیز جدا از این اصل کلی نبوده و ضمن این که پی ریزی این علم بر مبنای مسائل جسمانی و فیزیکی است ولی در نهایت وسیله ایست که در کمال و تعالی انسان ها موثر بوده و می تواند گامی در جهت اهداف غایی انسان ها که همان سیر الی الله است بر دارد)عزیز آبادی فراهانی ،۱۳۷۳ ،ص ۷(. «همانطوری که با ورزش قوت جسمانی خودتان را تقویت می کنید، قوای روحانی تان را هم تهیه و تقویت کنید. همانطوری که کوشش می کنید جسمتان قوی باشد ، کوشش کنید که روحتان هم قوی باشد »)امام خمینی )ره( ،۱۳۸۶، ص۲۵۵(. از نظر سازمان بهداشت جهانی، «تندرستی صرفا نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است. در حقیقت دو هدف عمده تندرستی ، به تاخیر انداختن مرگ و از بیماری است» ) گائینی، ۱۳۸۶ ،ص ۲۷(. یا در تعریفی دیگر ورزش حرکتی است تابع اراده که تنفس های بلند و بزرگ در پی آن می آید و هرکس بتواند با اسلوب صحیح و متناسب با اعتدال مزاجش در وقت و هنگام مناسب ورزش کند از چاره چوبی و مداوای بیماری های مزاجی که در دنباله آن می آید بی نیاز می گردد )شرفکندی .)۱۳۶۸
٣. ورزش از دیدگاه اسلام
اسلام به ورزشکار به دیده احترام می نگرد. زیرا در این دین الهی هر عملی که انسان را در راه رسیدن به کمال یاری نماید ارزشمند خواهد بود بنابراین اگر ما غرضی از خلقت انسان را قرب به خداوند متعال بدانیم باید نقش و تأثیر ورزش را در رسیدن به این هدف عالی انسانی مورد توجه قرار دهیم.
