هنگامی که با مواد شیمیایی مختلف کار می کنیم امکان ورود مواد شیمیایی به بدن از راه های مختلف نظیر تماس پوستی ، بلع ، استنشاق و همچنین آزاد یا ریخته شدن مواد در محیط و غیره وجود دارد. بنابراین بسیار مهم است که بدانیم در مقابله با این حوادث چگونه باید عمل نمود. اطلاعات لازم برای این منظور در برگه هایی به نام برگه های اطلاعات ایمنی مواد جمع آوری می گردد که در موارد اضطراری میتوان از آنها استفاده نمود.تهیه MSDS برای همه مواد شیمیایی خطرناک موجود در آزمایشگاه برای استفاده تمام افرادی که با این مواد سروکار دارند الزامی می باشد. MSDS برگه ای است حاوی نکات ایمنی ، بهداشتی و زیست محیطی مواد که بر اساس یافته ها و نتایج تحقیقات بدست آمده توسط مراکز معتبر جهانی و بروز ، عوارض برروی انسان ها و محیط توسط تولیدکنندگان مواد شیمیایی تهیه و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. برگه اطلاعات ایمنی مواد اطلاعات پایه درباره مواد یا فرآورده های شیمیایی را فراهم می کند.همچنین دارای اطلاعاتی پیرامون خصوصیات پتانسیل پتانسیل آسیب زایی مواد ، نحوه استفاده ایمن و چگونگی برخورد در مواقع اضطراری می باشد.
بر اساس توصیه ILO هر فردی که به نحوی در ارتباط با پروسه تولید و تهیه و یا حمل و نقل مواد خطرناک می باشد، لازم است که از اطلاعات ایمنی ، بهداشتی ماده یا مواد مذکور اطلاع داشته و MSDS مواد در اختیار او باشد.
برگه MSDS حاوی اطلاعات ذیل می باشد :
1– مشخصات کلی ماده و شرکت سازنده
2– ترکیب ماده
3– خطرات و اثرات مربوطه
4– اقدامات لازم جهت کمک های اولیه لازم در شرایط اورژانسی مواجهه
5– اقدامات لازم در مواقع آتش سوزی ماده و اطفای حریق
6– اقدام لازم به هنگام انتشار و یا نشت ماده و اقدامات زیست محیطی
7– شرایط نگهداری ،انبارش و حمل و نقل
8– راههای کنترلی و حفاظتی هنگام مواجهه با ماده
9– خواص فیزیکی و شیمیایی ماده
10– اطلاعات سم شناسی
11– اطلاعات اکولوژیکی و زیست محیطی ، پایداری و برهم کنش
12– نکات مهم جهت دفع ضایعات و پسماندهای ماده
13– اطلاعات لازم جهت حمل و نقل ایمن ماده از راه های مختلف
14– حدود تماس شغلی و زیست محیطی
15– برچسب گذاری ،نمادها و نشانه ها
تفاوت MSDS با برچسب ایمنی محصول چیست ؟
MSDS تا حدود زیادی با برچسب ایمنی روی محصول متفاوت است. یک برچسب ایمنی ممکن است مواردی کلی را در مورد خطرات بالقوه یک محصول یا ماده شیمیایی خاص بیان کند در حالی که MSDS اطلاعات جامع تر و کامل تری را عنوان می کند .در حقیقت MSDS می تواند به عنوان یک رفرنس برای تهیه ی برچسب ایمنی مواد نیز به کار رود.
لوزی خطر و اجزای آن : یكی از اجزای MSDSمی باشد که اکثر سازمانهای معتبر دنیا در تهیه MSDS
مواد شیمیایی خود ، از آن استفاده می کنند. دارای چهار خانه می باشد که از 0تا 4 کدگذاری می شود. در این کدگذاری عدد صفر به معنی بی خطر بودن و عدد چهار یعنی از بیشترین درجه خطر برخوردار است.
الف)رنگ قرمز: نشان دهنده قابلیت اشتعال مواد شیمیایی است. درجه 4 برای گازهایی چون هیدروژن سولفید یا استالدهید می باشد که شدیدا قابل اشتعال هستند.درجه 0 هم برای موادی همچون اسید سولفوریك می باشد که قابل اشتعال نیست.
ب)رنگ زرد: نشان دهنده قابلیت فعل و انفعال شیمیایی مواد می باشد. موادی که در حرارت و فشار معمولی
قادر به تجزیه و یا واکنش انفجاری و یا به شوك مكانیكی و یا حرارتی حساس هستند در درجه 4 (مانند نیترو تولوئن) و موادی که در حالت عادی حتی در شعله پایدار هستند و با آب واکنش نمی دهند و از خاموش کننده های عادی می توان جهت اطفای حریق این گونه مواد استفاده نمود(مانند گلیسیرین، متان، روغن نباتی و زغال چوب) در درجه 0 قرار می گیرند.
ج)رنگ آبی: نشان دهنده خطرات بهداشتی مواد شیمیایی است. موادی که مقدار کمی از بخارات آن ها میتوانند سبب مرگ شود مانند هیدروژن سیانید در درجه 4 و موادی که تحت شرایط حریق خطری برای سلامتی نخواهند داشت مانند ذغال چوب یا فسفر قرمز در درجه 0 قرار می گیرند.