انسان، امروزه به دلیل تخریب منابع و اکوسیستم‌ها با نتایج شیوه ناپایدار توسعه رو به رو شده است. در توسعه صنعتی، بروز هر حادثه به دو صورت کوتاه مدت (حوادث و بیماری شغلی) و طولانی مدت ( آلودگی منابع هوا، آب و …) بر انسان اثرگذار است.

توسعه پایدار به معنی برآورده سازی نیازهای توسعه و محیط‌زیستی انسان‌ها به نحوی است که توانایی منابع برای بازپروری خود از بین نرود و نیازهای نسل آینده برآورده شود. توسعه پایدار تلفیق اهداف محیط‌زیستی، اقتصادی و اجتماعی در فرآیند توسعه است.

سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)  ابزاری برای بهبود عملکرد بهداشت، ایمنی محیط کار، سلامت محیط زیست به وسیله شناسایی ریسک‌های بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی و کنترل آن‌ها است.

پیشگیري از بروز صدمات و حوادث بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی در راستاي توسعه پایدار و افزایش بهره وري با در نظر گرفتن سلامت و ایمنی کارکنان، مشتریان، پیمانکاران و دیگر افراد مستلزم وجود ساختار سیستم مدیریت HSE است.

سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) چارچوبی است که در سازمان‌ها به منظور حفظ و بهبود ایمنی و سلامت کارکنان، حفاظت از محیط زیست و دستیابی به توسعه پایدار به کار می‌رود. این سیستم شامل استانداردها، فرآیندها و ابزارهایی است که برای شناسایی، ارزیابی، کنترل و کاهش خطرات و آسیب‌ها در محیط کار، بهداشت و ایمنی کارکنان و محیط زیست به کار می‌رود. این سیستم از طریق اجرای سیاست‌ها، آموزش‌ها، برنامه‌ریزی و نظارت فعالیت‌های مرتبط با HSE، به سازمان کمک می‌کند تا مسئولیت اجتماعی خود را برآورده کند و در عین حال بهبود عملکرد مالی و عملیاتی خود را نیز داشته باشد. توسعه پایدار در این سیستم متمرکز بر حفظ تعادل بین اقتصاد، اجتماع و محیط زیست است، به طوری که فعالیت‌های سازمان به طور طولانی مدت برای نیازهای جاری و آینده جوامع و محیط زیست پاسخگو باشند.سیستم مدیریت HSE و توسعه پایدار ارتباط نزدیکی با هم دارند. استقرار سیستم HSE می‌تواند در تحقق توسعه پایدار کمک کند.

این سیستم مدیریت به سازمان‌ها کمک می‌کند تا بهبود عملکرد خود را در سه زمینه اصلی دست یابند.

1. 1. اقتصاد پایدار: سیستم مدیریت HSE موجب بهبود عملکرد مالی سازمان می‌شود. با کاهش حوادث و آسیب‌ها، هزینه‌های ناشی از تحمل خسارت‌ها و جراحات کاهش می‌یابد. همچنین، اجرای یک سیستم مدیریت HSE کیفیت و اعتبار سازمان را افزایش می‌دهد و می‌تواند به رضایت مشتریان و تصویر برند کمک کند.
2. 2. اجتماع پایدار: سیستم مدیریت HSE به حفظ سلامت و ایمنی کارکنان می‌پردازد. این شامل شناسایی و کاهش خطرات شغلی، آموزش و آگاهی کارکنان درباره ایمنی و بهداشت، و ارتقای شرایط کار است. این اقدامات منجر به افزایش رضایت و مشارکت کارکنان، کاهش غیبت و ناتوانی کاری، و ایجاد یک محیط کار سالم و بهبود چشم‌انداز سازمان در جامعه می‌شود.

3. 3. محیط زیست پایدار: سیستم مدیریت HSE به حفاظت از محیط زیست می‌پردازد. این شامل مدیریت صحیح پسماندها، کاهش آلودگی، حفظ منابع طبیعی و اجرای اقدامات حفاظتی است. با توجه به توسعه پایدار، سازمان‌ها باید در نظر داشته باشند که فعالیت‌هایشان تأثیر کمتری بر محیط زیست داشته باشد و منابع طبیعی را حفظ کنند تا نیازهای آینده نیز تأمین شود.

برای پیاده‌سازی یک سیستم مدیریت HSE در سازمان، می‌توان مراحل زیر را دنبال کرد:

1. تعیین وضعیت فعلی: ارزیابی کنید که وضعیت HSE فعلی سازمان شما چگونه است. شناسایی کنید که کجا نیاز به بهبود دارید و چه منابعی در دسترس دارید.

2. تعیین سیاست: تعیین سیاست‌ها و اهداف HSE سازمان را انجام دهید. این سیاست‌ها باید با الزامات قانونی مرتبط با HSE هماهنگ شوند و تعهد سازمان به ایمنی، بهداشت و حفاظت از محیط زیست را نشان دهند.

3. تخصیص منابع: تخصیص منابع مالی، انسانی و فنی لازم برای پیاده‌سازی سیستم مدیریت HSE را انجام دهید. این شامل اعطای بودجه، تشکیل گروه‌ها و تعیین مسئولیت‌ها است.

4. تشکیل تیم :HSE یک تیم HSE تشکیل دهید که مسئولیت اجرای سیستم مدیریت HSE را بر عهده دارد. این تیم باید از اعضا با تخصص و دانش لازم در زمینه‌ HSE تشکیل شده باشد.

5. شناسایی خطرات: تمامی خطرات مرتبط با فعالیت‌ها و فرآیندهای سازمان را شناسایی کنید. این شامل تحلیل خطرات شغلی، ایمنی و بهداشت، و تأثیرات محیط زیستی است.

6. ارزیابی و کنترل ریسک: ریسک‌های شناسایی شده را ارزیابی کنید و برنامه‌های کنترل ریسک را برای کاهش یا حذف آنها تدوین کنید. این شامل استفاده از روش‌های مختلف مانند Hierarchy of Controls است.

7. آموزش و آگاهی: برنامه‌های آموزشی و آگاهی را برای کارکنان اجرا کنید. به آنها آموزش‌های مربوط به ایمنی شغلی، بهداشت، مدیریت پسماندها و سایر مسائل HSE ارائه دهید.

8. نظارت و بررسی: سیستم نظارت و بررسی را برای بررسی اجرای صحیح سیستم مدیریت HSE و پیشگیری از هرگونه نقص در آن ایجاد کنید. این شامل برگزاری بازرسی‌ها، آزمون‌ها و بررسی‌های داخلی و خارجی است.

9. راهنماها و روش‌ها: راهنماها و روش‌های کاری مرتبط با HSE را توسعه داده و به کارکنان ارائه دهید. این شامل دستورالعمل‌ها، فرم‌ها، فرآیندها و استانداردهای مرتبط با ایمنی، بهداشت و حفاظت از محیط زیست است.

10. ارزیابی و بهبود مداوم: سیستم مدیریت HSE را مداوم ارزیابی کنید و بهبود‌های لازم را اعمال کنید. استفاده از مدل PDCA (Plan-Do-Check-Act) می‌تواند در این مرحله مفید باشد.

11. گزارش‌دهی و ارتباطات: گزارش‌دهی منظم در مورد عملکرد HSE و ارتباط با ذینفعان مختلف را برقرار کنید. این شامل گزارش‌های آماری، اخبار، برنامه‌ها و اقدامات پیشگیرانه است.

12. رهبری و تعهد: رهبران سازمان باید نقش تعیین‌کننده‌ای در پیاده‌سازی سیستم مدیریت HSE داشته باشند و تعهد قوی به ایمنی، بهداشت و حفاظت از محیط زیست را نشان دهند.