گرمای موجود در محیط کار از منابع مختلفی ایجاد می شود که می توان از وسایل و ماشین آلات گوناگون ، فرآیندهای تولید ، تابش خورشید ، وسایل روشنایی مصنوعی ، انسان و شرایط جوی خارج از محیط کار را نام برد. استرس هایی که در نتیجه گرمای محیط کار به بدن وارد می شوند ایجاد تنش های فیزیولوژیک می کنند. بدن هم گرمای محیط را می گیرد و هم گرما به محیط دفع میکند و برای ایجاد تعادل گرمایی و جلوگیری از افزایش درجه حرارت بدن ، ساز و کار تعریق و گردش خون عمل می کنند. از جمله تغییرا تی که در بدن در اثر افزایش حرارت ایجاد می شوند میتوان به افزایش دمای بدن ، افزایش تعداد ضربان قلب و میزان تبخیر عرق )دمای پوست) اشاره نمود.
اثرات گرما در بدن
اثرات ناشی از گرما به دو گروه تقسیم می شوند :
گروه اول که از دسته عوارض خفیف هستند شامل سوختگی پوست و جوش های گرمایی می باشند . جوش های گرمایی بعلت بسته شدن دهانه غدد عرق ایجاد می گردد .
گروه دوم که شامل عوارض شدید می باشند و از جمله آنهاکرامپ گرمایی ، گرمازدگی و ضعف گرمایی است.
کنترل گرما
روش اداري :
در این روش نوع فشار گرمایی را مشخص نموده (تابشی یا هدایتی) سپس با تعیین این مسئله اقدام به کاهش فشار گرمایی از طریق کاهش فعالیت جسمانی ، تغییرات تماس کارگر با گرما ، معاینات کارگران و تعیین افراد حساس به گرما ، آموزش کارگران و نهایتا اقدام به ایجاد تطابق کارگران با گرما می نمایند.
تعديل شرايط گرمايي محيط کار :
تعدیل گرمای محیط کار بسته به این که نوع گرمای محیط از نوع تابشی و یا جابجایی باشد متفاوت است ، حالتی که گرمای محیط کار از نوع گرمای جابجایی باشد اقدام به تهویه عمومی (ترقیقی) ، حذف گرمای هوای محیط کار است. در حالتی که گرما از نوع تابشی باشد با کاهش میزان گرمای تابشی و یا استفاده از حفاظ برای کنترل گرمای تابشی اقدام به کنترل گرما می کنند.
استفاده از وسايل حفاظت فردي : استفاده از وسائل حفاظتی همچون ، لباسهای سرد شونده ، پیش بند های باز تاب کننده ، دست کش ، کاله و حفاظ صورت توصیه می شود.
سرما
انسان موجودی خونگرم است و در درجه حرارت های معین قادر به زندگی و فعالیت است. مطلوب ترین درجه حرارت برای زندگی 21 درجه سانتی گراد است در شرایطی که رطوبت محیط 50 درصد بوده و جریان هوا 10 سانتی متر در ثانیه باشد. در صورتی که دما کمتر از حد مورد نظر باشد کار و فعالیت مشکل شده و بدن برای مقابله با این شرایط واکنش های فیزولوژیک از خود نشان خواهد داد که شامل انقباض رگ ها و همچنین لرز عمومی است.
اثرات سرما در بدن
از جمله عوارضی که در اثر سرما در بدن ایجاد می شود : سرمازدگی ، کهیر و سرخی پوست است.
کنترل سرما
برای کارگرانی که در محیط های سرد کار می کنند با به کار بستن تدابیر زیر می توان مدت اثر سرما را کوتاه نمود: آماده نمودن قطعات و لوازم در جای گرم ، به طوری که زمان کمتری را فرد در محیط سرد بگذراند. استفاده از اتاقک های مخصوص و گرم برای انجام تعمیرات لازم استفاده از چادر های مخصوص برای کارهای ساختمانی در هوای سرد و محصور نمودن محیط کار
همچنین با استفاده از لباس های گرم و مناسب ، اجرای برنامه کار و استراحت در محیط گرم ، استفاده از نوشیدنی گرم و غذاهای گرم و اجتناب از استخدام افراد با سابقه سرمازدگی یا اختلالت قلبی – عروقی و همچنین معتادین به دخانیات و الکل ، می توان از شدت عوارض ناشی از سرما در محیط کاست.