ریسک ها و مخاطرات مهم جوشکاری و برشکاری و موارد ایمنی که بایستی دقیقا رعایت گردد:
- قبل از عمليات جوشکاري يا برش کليه دستگاهای اندازه گيری کنترل فشار و جريان و نظاير آن بايد توسط جوشکار و مسئولين ايمنی کنترل شود.
- برای حفاظت افراد يا مواد قابل اشتعال در مقابل جرقه و تابش بايد از وسايل حفاظتی نظير ماسک و سپر حفاظتی استفاده نمود.
- چنانچه عمليات جوشکاري و برشکاري اجباراً در مجاورت مواد قابل احتراق صورت گيرد بايد پيش بيني وسايل اطفاء حريق در محل صورت پذيرد.
- در مواقعی که جوشکاری روي فلزاتي که پوشش قلع و روي دارند انجام مي شود بايستي ضمن حفاظت کامل سيستم تنفسي و بينایی فرد فيوم های حاصل سريعاً از محل تهويه شوند.
- به منظور جلوگيری از خطر انفجار سيلندرهاي گاز اکسيژن بايد شيرآلات و اتصالات آنها از روغن و گريس دور نگه داشته شوند و کارگران از دست زدن به آنها با دست هاي آلوده به روغن و گريس شديداً پرهيز نمايند.
- شير سيلندرهای تحت فشار بايد با دست و بدون استفاده از چکش و آچار باز شوند و در صورت لزوم از آچارهاي مخصوص استفاده نمود.
- سيلندرهایی که مورد استفاده نباشند بايد طوری در فضاي آزاد خارج از بنا قرار داده شوند که از تابش مستقيم نور خورشيد يا درجه حرارت بالا و نيز وارد آمدن ضربه محافظت شوند.
- پرتاب و غلطاندن سيلندرهای گاز اکيداً ممنوع است.
- سيلندرهای گاز بايد از محل جوشکاری و برشکاری فاصله کافي داشته باشند به طوری که جرقه براده و شعله به آنها نرسد. (حدود 5 متر )
- کليه کپسول های جوشکاری و برشکاری بايد به حالت قائم نگه داري و استفاده شوند و تمهيدات لازم در جلوگيري از سقوط آنها صورت پذيرد.
- دستگاه تقليل فشار کپسول استيلن بايد طوري تنظيم شود که هيچگاه فشار آن از 5/1 اتمسفر تجاوز نکند .
- پس از اتمام کار نبايد مشعل جوشکاري را در مجاورت مواد قابل احتراق و اشتعال قرار دارد زيرا در صورت نشت احتمالي گاز استيلن امکان انفجار و احتراق وجود دارد .
- کليه شلنگ ها و کابل ها مربوط به جوشکاري و برشکاري را بايد روزانه و قبل از شروع کار بازديد نمود و نتايج آنرا نگهداري کرد .
- جوشکار موظف است ضمن دور نگهداشتن سيلندرهای گاز و جوشکاري از حرارت و نور خورشيد گاه گاه با دست سيلندر ها را تست نموده و در صورتي که دماي آنها از دماي دست وي بالاتر رفت موقتاً عمليات را متوقف نمايد و مسئول ايمني را مطلع سازد. بديهي است شروع بکار مجدد با مجوز سرپرست ايمني امکان پذير است.
- قراردادن شلنگ هاي جوشکاري و برشکاري بين دو پا هنگام کار اکيداً ممنوع است.
- در صورت عدم نياز به کپسول بايد کلاهک درپوش آنرا روي کپسول قرار داد.
- در مسير نازل کپسول ها بايستي از سيستم جلوگيري از برگشت شعله استفاده نمود.
- سيلندرهاي اکسيژن و هوای فشرده را به نام سيلندر هوا مي نامند ولي نبايد اين دو را با هم اشتباه نمود زيرا استفاده از اکسيژن به جاي هواي فشرده در ديگ های بخار يا راه اندازي ديزل سبب انفجار مي شود.
- به کار بردن واشر چرمي و لاستيکي در اتصالات سيلندر اکسيژن ممنوع است و بهتر است از واشرهاي مسي و آلومينيمي استفاده گردد.
- انبار کردن سيلندرهاي اکسيژن و استيلن در يک محل ممنوع است.
- شلنگ ها و تجهيزات جوشکاری نبايد در مسير جاده ها، محل تردد افراد، منهول ها، نردبانها و ساير مناطقی که می توانند ايجاد خطر کنند قرار بگيرند.
- شلنگ هایی که از آنها استفاده نمی شود بايستي به صورت کلاف جمع آوری و در محل مناسب قرار گيرند.
- استفاده از سيلندرهای اکسيژن و استيلن بدون مانومتر سالم و استاندارد ممنوع است.
- کابل های دستگاه های جوشکاری الکتريکي بايد داراي روپوش عايق و سالم باشند.
- دستکش و پيش بند و گتر جوشکاران بايستي از نوع چرمي باشد.
- هنگام پايان جوشکاري بايستي مدار جوشکاري را از سيستم الکتريکي خارج نمود.
- کليه کابلها برق و جوشکاری که آسيب ديده اند بايستي سريعاً تعويض گردند.
- براي جلوگيري از آسيب ديدن عايق کابلها بايستي حتي المقدور از کابلهاي قابل انعطاف و کوتاه استفاده نمود .
- جابجایی دستگاه ترانس جوش نبايد توسط کابل آن انجام شود.
- در صورت عدم نياز بايستي جوشکاري را روي تکيه گاه عايق قرار داد.
- جهت جلوگيري از پرتاب ذرات مذاب جوشکاری به سمت افراد، پاراوان های محافظ اطراف محل جوشکاری بايد در نظر گرفته شود.
- بايستی اطراف محل های جوشکاری را از مواد قابل اشتعال و ظروف حاوي اين مواد تخليه نمود (حداقل فاصله 10 متر)
- در مواقعي که جوشکاري در داخل مخازن انجام می شود بايد محل از گازهای قابل اشتعال کاملاً تخليه گردد و سپس اقدام به جوشکاري نمود .
- استفاده از کپسول اکسيژن به جای تهويه اکيداً ممنوع است.
- قسمت های برقدار گيره الکترود بايد در موقع قطع عمل جوشکاري از دسترس کارگران دور بوده يا دسترسي به آنها مقدور نباشد.
- در هنگام جوشکاری در مخازن هادی و فلزی نبايد دستگاه ترانـس جوش را در داخل مخازن قرارداد.
- سيلندرهای اکسيژن را نبايد در مجاورت سيلندرهاي استيلن و يا مواد هيدروکربنه مانند نفت يا بنزين يا ذغال و غيره را انبار نمود.
- سيلندرهای اکسيژن نبايد در تماس با کابل ها و سيم هاي برق قرار گيرند.
- محل نگهداري سيلندرها پر و خالي اکسيژن بايد از يکديگر جدا باشند.
- در صورتی که شير خروج استلين يخ بزند نبايد توسط شعله آنرا گرم کرد.
- هيچگاه نبايد استيلن را با فشار بيشتر از 15 پوند بر اينچ مربع مصرف نمود.
- انجام جوشکاری و برشکاری در محيط های بسته بدون سيستم تهويه مناسب اکيداً ممنوع است.
- استفاده از استيلن در جوشکاري آلياژهایی که بيش از 70 درصد مس دارند اکيداً ممنوع است.
- جهت تهويه و تخليه گازهای حاصل از جوشکاری مسير حرکت هوا بايستي از پشت به جلو يا از بالا به پایين جوشکار در نظر گرفته شود.
- رنگ پاراوان های حفاظتی اطراف محل کار جوشکاران بايستي تيره و مات باشد.
- نصب تابلو ممنوعيت کشيدن سيگار و افروختن شعله در انبارهای سيلندرهاي جوشکاري الزامي است.
- در خاموش کردن حريق هاي ناشی از کپسول های جوشکاری استفاده از آب ممنوع است.
- در هنگام جوشکاری وجود سيستم اتصال زمين الزامي است.
- استفاده از وسايل حفاظت فردی هنگام جوشکاری و برشکاری الزامي است.
الف :عملیات جوشکاری و برشکاری در این دستورالعمل شامل موارد ذیل است :
- جوشکاری قوس الکتریکی با الکترود دستی روکش دارA.W.
- جوشکاری نیمه اتومات تحت پودری Sub merge w
- برشکاری دستی و نیمه اتومات با گاز Gas Cutthng
- اکسی استیلن(استیلن+اکسیژن)
- گاز (پروپان وبوتان) + اکسیژن
وسایل حفاظت فردی مورد نیاز:
- دستکش جوشکاری تمام چرمی
- ماسک جوشکاری مجهز به شیشه با تیرگی درجه ده به بالا بر حسب نوع جوشکاری و آمپر مصرفی
- عینک دو لایه با شیشه درجه تیرگی نمره نه برای برشکاری
- لباس کار نخی با پلی استر کم
- کفش ایمنی ساق بلند
- گتر چرمی و درصورت لزوم پیش بند چرمی
- ماسک تنفسی
- تهویه موضعی و عمومی محل جوشکاری
نکات ایمنی:
- خطرات برق گرفتگی : ضمن رعایت دستورالعمل ایمنی برق, کلیه کابل ها, اتصالات و ابزار باید استاندارد و سالم بوده و تابلوهای برق باید مجهز به فیوز متناسب با امپر مصرفی و دارای در باشند.
- در صورت انجام عملیات جوشکاری روی استراکچرهای فلزی بایستی از برقراری سیستم ارت سازه فلزی اطمینان حاصل نمود
- ارت دستگاها و ابزار برقی باید بر قرار باشد.
- محدوده جوشکاری و محل و پایین دست آن از لحاظ وجود مواد قابل اشتعال و انفجار مورد بررسی قرار گیرد و در صورت وجود این مواد فقط تحت راهنمایی و دستورالعمل افسر HSE عمل شود.
- حصول اطمینان از عدم نشتی سیلندرها, اتصالات و خطوط انتقال گاز
- در عملیات سیار, سیلندرها در گاری یا سبد مخصوص و در کارگاهای ثابت, به صورت ایستاده و مهار شده دو ر از ضربه و منابع حرارتی بایستی نگهداری شوند.
- حصول اطمینان از وجود سیستم جلوگیری از برگشت شعله در جوشکاری و برشکاری با گاز بویژه گاز استیلن.