در زمان کنونی پیشرفت فناوري در همه زمینه هاي صنعتی، گسترش و کاربرد گسترده وسایل، ماشین‌ها و تجهیزات گوناگون را به همراه داشته است. این رشد سریع سبب گردیده تا انسان در زندگی روزمره و شغلی خود، هرچه بیشتر از آشفتگی‌ها با شدت‌هاي گوناگون اثر پذیرد. عوامل فیزیکی محیط کار آثار روحی- روانی سوئی ازخود برجاي میگذارند که از جمله عوامل فیزیکی می‌توان به روشنایی اشاره کرد.
حس بینایی مهمترین و حیاتی‌ترین حس انسان به شمار می‌رود. انسان به کمک حس بینایی بیشترین اطلاعات و یافته‌هاي خود را از محیط به دست می آورد. دید خوب به روشنایی (نور) کافی نیاز دارد و کمبود یا ازدیاد آن میتواند موجب ناراحتی‌هاي گوناگونی مانند خستگی چشم، سردرد، نقص بینایی، چشمزدگی، خستگی جسمی و نیز اثرات روانی شود. روشنایی نامناسب در محیط کار، گذشته از تاثیر فیزیولوژیک بر سیستم بینایی، ناراحتی‌های جانبی دیگری از قبیلِ ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی، کاهش بهره وری افزایش غیبت‌های ناشی از کار و بروز حوادث را نیز سبب میشود. انسان برای تعامل مؤثر با محیط کار و تجهیزات همواره نیازمند روشنایی مطلوب است. در یک سیستم روشنایی نامناسب، حتی اگر کاربران داراي چشمان سالم بوده و دید خوب داشته باشند، دچار عوارض خواهند شد.
روشنایی یکی از مهمترین فاکتورهای بصری در محیط کاری کامپیوتری است که باعث نارضایتی کارکنان در دفاتر اداری میشود. شرایط محیط کار با اختلالات اسکلتی عضلانی همراه است و رابطۀ قوی بین روشنایی و این اختلالات وجود دارد. امروزه ایجاد محیطی با روشنایی کافی برای انجام فعالیتهای کاری، بسیار حائز اهمیت است. به گونه‌ای که اگر محل کار روشنایی مناسبی نداشته باشد، محیط کار خوبی محسوب نمیشود. هر چند از نظر بقیۀ عوامل مشکلی نداشته باشد.
روشنایی بر استرس شغلی اثرگذار خواهد بود. یکی از مشکلات بسیار مهم و روزافزون بهداشت کار، استرس شغلی میباشد که از نظر اقتصادي یکی از علل بازدارنده و افت کیفیت افراد محسوب میگردد. انباشته شدن عوامل یا وضعیت‌هاي مرتبط با شغل باعث ایجاد استرس شغلی می شوند. روشنایی نامناسب می تواند در محیط کار بر استرس شغلی تاثیرگذار باشد و استرس نیز به نوبه خود بر سلامتی افراد مؤثر می باشد.
روشنایی نامناسب که به پوسچر نامطلوب منجر میشود در نهایت سبب ایجاد اختلالات عضلانی نیز خواهد شد. تامین نکردنِ روشنایی موضعی، سبب تغییر پوسچر بدن و افزایش ریسک اختلالات اندام فوقانی میشود. با در نظر گرفتنِ اینکه تأمین روشنایی کافی و مطلوب حائز اهمیت بوده و میتواند با کارایی ذهنی و اختلالات اسکلتی عضلانی مرتبط باشد، بنابراین باید تامین کیفی روشنایی و سلامت شاغلین رعایت شود.
منابع:
- پیرمرادی، زهرا؛ رستم گلمحمدی، جواد فردمال و مجید معتمد زاده طرقبه. 1396. ارتباط روشنایی مصنوعی با وضعیت بدن در کارکنان اداری. مجله ارگونومی، سال 5، شماره 4 (زمستان): 10-16
- زمانیان، زهرا؛ پریسا آزاد، فاطمه قادری، ثریا بهرامی و بهرام کوهنورد. 1395. بررسی ارتباط بین میزان صدا و روشنایی موضعی با استرس شغلی در دندانپزشکان شهر شیراز. مجله سلامت و بهداشت، سال هفتم، شماره اول (بهار): 88-94
