داربست :
داربست ساختاري است موقتي شامل يك يا چند جايگاه، اجزاي نگاهدارنده، اتصالات و تكيه گاه‌ها كه در حين اجراي هرگونه عمليات ساختماني به منظور دسترسي به بنا و حفظ و نگاهداري كارگران يا مصالح در ارتفاع، مورد استفاده قرار ميگيرد.
مقررات كلي داربست‌ها :
ماده 55: در كليه عمليات ساختماني كه امكان انجام آنها از روي زمين يا كف طبقات ساختمان و يا با استفاده از نردبان به طور ايمن و بدون خطر امكان پذير نباشد، بايد از داربست استفاده شود.
ماده 56: برپا كردن، پياده كردن و دادن تغييرات اساسي در داربست‌ها بايد تحت نظارت شخص ذيصلاح و به وسيله كارگراني كه در اين گونه كارها تجربه كافي دارند انجام گيرد.
كيفيت اجزاي داربست :
ماده 57: اجزاي داربست‌ها و كليه وسايلي كه در آن بكار مي‌رود بايد از مصالح مناسب و مرغوب، طوري طراحي، ساخته و آماده شوند كه واجد شرايط ايمني كار براي كارگران بوده و توانايي تحمل چهار برابر بار مورد نظر را داشته باشند.
ماده 58: قطعات چوبي كه در ساخت داربست‌ها بكار مي‌روند بايستي از كيفيت مرغوبي برخوردار بوده و الياف بلندي داشته باشند. همچنين عاري از هرگونه عيوب و بدون گره، پوسته، كرم خوردگي و پوسيدگي و نيز رنگ نشده باشند.
ماده 59: تخته‌ها و الوارهايي كه در داربست بكار برده مي‌‌شوند، بايد در برابر ترك خوردگي محافظت گردند.
ماده 60: وسايلي كه براي ساخت داربست‌ها بكار مي‌روند بايستي در شرايط خوبي در انبار نگاهداري شوند و از وسايل نامناسب جدا گردند.
ماده 61: از طناب‌هاي ليفي در مكاني‌هايي كه احتمال آسيب ديدگي اينگونه طناب‌ها وجود دارد، نبايد استفاده شود.
ماده 62: طناب‌هايي كه با اسيدها يا مواد خورنده و فرساينده ديگر در تماس بوده‌اند، يا معيوبند نبايد بكار گرفته شوند.
ماده 63: ميخ‌هايي كه براي اتصال اجزاء داربست چوبي بكار برده مي‌‌شوند، بايد به اندازه مناسب و تعداد كافي باشند و تا انتها به طور كامل كوبيده شوند نه اينكه نيمه كاره كوبيده شده وسپس خم گردند. هم چنين در داربست نبايد ميخ‌هاي چدني به كار برده شود.
پايداري و استحكام داربست :
ماده 64: داربست‌ها بايستي با ضريب اطميناني تا چهار برابر حداكثر بارگيري طراحي شده و به طور ايمن مهار گردند.
ماده 65: بجز داربست‌هاي مستقل، هر داربستي بايد در فاصله‌هاي مناسب، در دو جهت عمودي و افقي محكم به ساختمان مهار شود.
ماده 66: هر سازه و هر وسيله‌اي كه به عنوان تكيه گاه و جايگاه كار مورد استفاده قرار ميگيرد، بايد طبق اصول فني ساخته شده و پايه محكمي داشته باشد و با مهاربندي مناسبي استوار گردد.
ماده 67: پايه‌هاي داربست بايد به طور مطمئن و محكم مهار شود تا مانع نوسان و جابجايي و لغزيدن داربست گردد.
ماده 68: در داربست‌هاي مستقل حداقل يك سوم تيرهاي حامل جايگاه، تا پياده شدن كامل داربست بايد در جاي خود باقي بمانند و برحسب مورد به تيرهاي افقي يا به تيرهاي عمودي به طور محكم بسته شوند.
ماده 69: هرگز نبايد براي تكيه گاه داربست يا ساخت آن از آجرهاي لق، بشكه، جعبه يا مصالح نامطمئن ديگر استفاده شود.
ماده70: بخش‌هاي فلزي داربست بايد فاقد تركخوردگي، رنگزدگي يا عيوب ديگر باشند.
ماده 71: هر يك از بخش‌هاي داربست بايد طوري متصل و مهاربندي شوند كه در حين استفاده از داربست جابجا نشوند.
بازرسي و كنترل داربست :
ماده 72: داربست بايد در موارد زير توسط شخص ذيصلاح مورد بازديد و كنترل قرار گيرد تا از پايداري، استحكام و ايمني آن اطمينان حاصل و گواهي كتبي صادر گردد.
الف – قبل از شروع به استفاده از آن.
ب – پس از هرگونه تغييرات، تعويض اجزاء و يا ايجاد وقفه طولاني در استفاده از آن.
ج – پس از قرار گرفتن در معرض باد، طوفان، زلزله و غيره كه استحكام و پايداري داربست مورد ترديد باشد.
ماده73: هيچ بخشي از داربست را نبايد پيادهكرد وداربست را درحالتي بجا گذاشت كه بتوان از بخش‌هاي باقيمانده استفادهنمود. مگرآنكه بخش بجامانده منطبق بااينمقررات باشد.
ماده 74: اگر قسمتي از داربست احتياج به تعمير داشته باشد، نبايد قبل از رفع نقص و تعمير داربست به كارگران اجازه كار كردن بر روي آن داده شود.
ماده 75: بعد از اتمام كار روزانه، بايد كليه ابزار و مصالح از روي داربست برداشته شود.
ماده 76: در موقع پياده كرده داربست بايد مراقبت لازم بعمل آيد كه كليه ميخ‌ها از قطعات پياده شده چوبي، كشيده شوند.
استفاده از داربست :
ماده 77: در طول مدت استفاده از داربست بايد دائماً نظارت شود تا بار بيش از اندازه و مصالح ساختماني غير لازم روي آن قرار داده نشود.
ماده 78: تا آن‌جا كه امكان دارد بار روي داربست بايد به طور يكنواخت توزيع گردد، تا از عدم تعادل خطرناك داربست جلوگيري شود.
ماده 79: از داربست‌ها نبايد براي انبار كردن مصالح ساختماني استفاده شود مگر مصالحي كه براي كوتاه مدت و انجام كار فوري مورد نياز باشد.
ماده 80: در مواقعي كه هوا طوفاني است و باد شديد مي‌وزد كار بايد متوقف گردد تا آنكه تمام احتياط‌هاي لازم اتخاذ شود.
ماده 81: در مواردي كه روي جايگاه داربست برف يا يخ وجود داشته باشد كارگران نبايد روي آن كار كنند، مگر آنكه قبلاً برف يا يخ از روي جايگاه‌ها برداشته شده و روي آنها ماسه نرم ريخته شود.
ماده 82: در قسمت‌هايي از كابل يا طناب داربست كه احتمال بريدگي يا سائيدگي مي‌رود بايد با تعبيه بالشتك از آن محافظت شود.
ماده 83: هنگامي كه در مجاورت خطوط نيروي برق احتياج به نصب داربست باشد، اين كار بايد با رعايت مواد 20 و 21 انجام شود.
نصب دستگاه‌هاي بالابر روي داربست :
ماده84: هرگاه لازمشود روي داربست دستگاه بالابر نصبگردد بايدمواردزير رعايت گردد:
الف – بخش‌هاي متشكله داربست به دقت بازرسي شوند و در صورت لزوم به نحو مناسبي به مقاومت آن افزوده شود.
ب – از حركت و جابجايي تيرهاي افقي داخل ديواري جلوگيري شود.
ج – پايه‌هاي عمودي به طور محكمي به بخش مقاوم ساختمان و در محلي كه دستگاه بالابر بايد نصب گردد، متصل و مهار شوند.
ماده 85: هرگاه بهنگام بالا يا پايين رفتن بار امكان برخورد آن با داربست وجود داشته باشد بايد براي جلوگيري از گير كردن بار به داربست، سرتاسر ارتفاع آن در مسير حركت بار، با نرده‌هاي عمودي پوشيده شود.
جايگاه كار :
ماده 86: كليه داربست‌هايي بايد داراي تعداد كافي جايگاه كار باشند.
ماده 87: هيچ بخشي از جايگاه كار نبايد بر روي آجرهاي لق، لوله‌هاي آب، دودكش و ساير مصالح غيرمطمئن و نامناسب قرار گيرد.
ماده 88: از جايگاه داربست زماني بايد استفاده شود كه ساخت آن به اتمام رسيده و وسايل حفاظتي لازم به طور مناسب نصب شده باشد.
ماده 89: عرض جايگاه كار بايد با نوع كار مناسب باشد و در هر بخش آن گذرگاه بازي به عرض حداقل 60 سانتيمتر بدون هرگونه مانع فراهم گردد.
ماده 90: در هيچ موردي عرض جايگاه كار نبايد از اندازه‌هاي زير كمتر باشد:
الف – 60 سانتيمتر، اگر جايگاه فقط براي عبور اشخاص به كار مي‌رود.
ب – 80 سانتيمتر ، اگر از جايگاه براي قرار دادن مصالح ساختماني استفاده مي‌شود.
ج-110سانتيمتر، اگر از جايگاهبراي نگاهداري جايگاه يا سكوي بلندترديگرياستفاده مي‌شود.
د – 130 سانتيمتر، اگر از جايگاه براي نصب يا شكل دادن به سنگ‌هاي نماي ساختمان استفاده مي‌شود.
هـ – 150 سانتيمتر، اگر از جايگاه هم براي نگاهداري سكوي بلندتر ديگر و هم براي نصب و شكل دادن به سنگ‌هاي نماي ساختمان استفاده مي‌شود.
ماده 91: به طور كلي عرض جايگاهي كه با تيرهاي داخل ديواري نگاهداري مي‌شود، نبايد از 150 سانتيمتر بيشتر باشد.
ماده 92: يك فضاي خالي بالا سري، حداقل به ارتفاع 180 سانتيمتر بايد بالاي جايگاه كار درنظر گرفته شود.
ماده 93: جايگاه هر داربست بايد حداقل يك متر پايين‌تر از منتهي اليه تيرهاي عمودي قرار گيرد.
ماده 94: الوارهايي كه جزيي از جايگاه كار به شمار ميآيند بايد داراي شرايط زير باشند:
الف – بادرنظر گرفتن فاصله بين تيرهاي تكيه گاه جايگاه، ضخامت آنها ايمني لازم را تامين نمايد. درهيچ موردي ضخامت الوارها از50سانتيمتر كمتر نبوده و ضخامت‌ها مساوي باشند.
ب – عرض آنها با هم مساوي و حداقل 25 سانتيمتر باشد.
ماده 95: هر الوار كه جزيي از جايگاه كار به شمار مي‌آيد نبايد بيش از 4 برابر ضخامت آن از انتهاي تكيه گاه تجاوز نمايد.
ماده 96: الوارها نبايد روي همديگر قرار گيرند تا خطر برخورد پاي كارگران به لبه الوارها و افتادن آنان به حداقل كاهش يابد و نيز جابجايي چرخ‌هاي دستي به آساني صورت گيرد.
ماده 97: الوارهايي كه جزء سكوي كار بشمار ميآيند، بايد حداقل با سه تكيه گاه نگاهداري شوند، مگر آن كه فاصله بين تكيه گاه‌ها و ضخامت الوارها به اندازه‌اي باشد كه خطر شكم دادن بيش از حد و يا بلند شدن سر ديگر تخته در بين نباشد.
ماده 98: جايگاه‌هاي كار بايد به شيوه‌اي ساخته شوند كه الوارهاي تشكيل دهنده آنها، هنگام استفاده جابجا نشوند.
ماده 99: هر سكو يا جايگاه كه بيش از 2 متر بالاي زمين يا كف قرار دارد بايد داراي تخته‌بندي نزديك بهم باشد تا هيچ نوع ابزار، لوازم كار و مصالح از لاي آنها بهپايين سقوط ننمايد. ضمناً استقرار تخته‌ها در امتداد همديگر بشكلي باشد كه برخورد پا به لبه آنها ممكن نگردد.
